(Nie)życiowa filozofia?

Ktoś powie „Ja mam umysł do nauk ścisłych i nie nadaję się do czytania poezji, do myślenia filozoficznego”. To dobry argument?

Ja mam dowody na to, że niejednokrotnie studenci Politechniki uzupełniają czytaniem poezji swoje bardzo ścisłe, techniczne zajęcia. To sprawia, że czasem czuję się swobodniej na kierunkach np. inżynierskich niż na wydziałach humanistycznych. Może odrobinę przesadzam, ale na pewno także wśród umysłów ścisłych jest dużo humanizmu i filozoficznej refleksji...

Może spójrzmy na problem inaczej. To rezygnacja z „czytać”, „zachwycać się”, „pogłębiać” etc. sprawiła, że filozofia nie jest popularna. Wtedy problem leżałby nie w samej filozofii, ale w człowieku, który woli wszystko komentować bezmyślnie niż snuć rozważania na dany temat. Był pewien filozof, który twierdził, że pisać powinniśmy dopiero po 60-ce, bo wcześniej nie mamy nic do powiedzenia.

Zastanawiam się, czy kapłanowi, który jest duszpasterzem studentów, przeszkadza czy pomaga tytuł doktora filozofii?

Jakoś nie zwracam na to uwagi. Jednak czasem, posługując się treściami filozoficznymi w głoszeniu dla studentów rekolekcji, wiem, że w tym młodym wieku umysł jest podatny na myślenie. Nie zawsze myśli, ale jest na to podatny. Jeśli się podrzuci młodemu człowiekowi dobrą przynętę, coś smacznego i pachnącego, to on będzie zawsze głodny. Jeśli rzucę jakąś dobrą, ciekawą myśl, wiem, że student zrobi z tym pożytek. Czasem więc podrzucam młodym takie „smaczne kąski”, o które można się zaczepić i je rozważać, aby pobudzić umysł do głębszej refleksji. Potem patrzę na twarze młodych i widzę, że się nie pomyliłem, że ileś osób słuchających mnie, podejmie dalej ten konkretny temat.

Ale nie da się ukryć, że mówi Ksiądz do młodych, „wyrywając” treści filozoficzne z jakiejś sztywnej „nowomowy”...

Tak. Wielu filozofów zapomniało, że używając patetycznych słów i nabrzmiałej formy, gubi rzecz niezwykle ważną, a mianowicie prostotę, z jaką filozofia podchodzi do spraw egzystencjalnych m.in. do szczęścia, sensu, bólu, cierpienia etc. Oni odrealniają tę naukę, pod ich piórem niekiedy staje się ona „obiektem wirtualnym”, a tak naprawdę cały czas jest głęboko zakorzeniona w rzeczywistości. Filozofia ma „ciało i krew”, ponieważ dotyczy człowieka, a gdy przestaje poruszać jego dylematy i sprawy, staje się nierealna.

Kiedy treści filozoficzne głosi kapłan, człowiek wyzbywa się obawy, że przekazywane mu wiadomości są niebezpieczne dla ducha. Jednak chciałabym zapytać, czy polecałby Ksiądz młodym ludziom samodzielne sięganie po filozofię w czasach, kiedy istnieje ryzyko nawet nieumyślnego wdepnięcia w bagno New Age'u albo gnozy? Jak się tego ustrzec?

Na pewno polecałbym samodzielne sięganie po filozofię, ale na pewno nie po każde podręczniki do tej nauki. Niektóre wydawnictwa mają w swoich szeregach hochsztaplerów, którzy będą drukować wszystko, na czym da się odpowiednio zarobić. Teraz wiele książek filozoficznych ma bardzo ładne oprawy, kuszące tak, że aż chce się to wziąć do ręki. Tylko jednak gdy próbowałem czytać podobne książki „na wyrywki”, spotkałem się przede wszystkim z tzw. filozofią utrącaną – dana myśl jest nagle przerywana, niedokańczana, dlatego że sam autor nie rozumie, o czym pisze. Jest to taka kompilacja jego przemyśleń, które nie są uporządkowane i które nie są jasne, systematyczne, nie spodziewajmy się więc tego, że czytelnik będzie rozumiał, co czyta. Myślę, że można filozofię pogłębiać i czytać samemu, ale należy korzystać z podręczników klasycznych, a nie takich, które po paru refleksjach – nawet dobrych – zaczynają hołdować ideologii New Age. Taka mieszanka może okazać się „wybuchowa”.

Twitter