Film Sprawiedliwy pokazuje, że zło nie ma jednego imienia, tak samo jak dobro. Są mniej i bardziej źli, są też dobrzy, są prawie święci. I choć w tle toczy się bezsensowna wojna, to dobro zdaje się już zwyciężać.
Wydawałoby się, że kinematografia opowiedziała już wszystkie możliwe historie o Holokauście. Pisałam o tym przy okazji recenzji W ciemności Agnieszki Holland. Mamy rok 2016 i kolejną produkcję dotykającą tego ważkiego tematu. Kolejną, ale zupełnie inną. Współtwórca Jasminum i Róży Michał Szczerbic zaproponował narrację, która odpowiada na Pokłosie Pasikowskiego, pokazując, że Polaków w czasie okupacji hitlerowskiej było stać na bohaterstwo, a ich postawa nie była wyjątkiem od reguły.
Film Sprawiedliwy przedstawia historię 6-letniej Hani (Ewelina Zawistowska), Żydówki, która zostaje ocalona podczas marszu na pewną śmierć. Jej matka oddaje ją Polakom, wiedząc, że tylko tak może zachować córkę przy życiu. Małżeństwo Jana (Jan Wieczorkowski) i Anastazji (Urszula Grabowska) przygarnia dziecko do siebie, choć oboje dobrze wiedzą, że ukrywanie Żydów grozi śmiercią. Hania przekazywana jest z rąk do rąk, otrzymując od obcych ludzi namiastki miłości i rodzinnego ciepła. Bardzo szybko zaprzyjaźnia się z Pajtkiem (Jacek Braciak), miejscowym dziwakiem, który robi wszystko, aby dziewczynka mogła choć trochę zaznać normalnego dzieciństwa, pomiędzy jedną a drugą kryjówką.
Filmowa opowieść głównej bohaterki rozgrywa się w jednej z polskich wsi na dwóch płaszczyznach czasowych: okresu wojny oraz lat powojennych. Z Izraela do „przeklętej ziemi”, Polski, wraca już dojrzała Hania, by zadośćuczynić swoim opiekunom i uhonorować ich Medalem Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, a, jak się okaże w trakcie pobytu, by poznać wypartą z pamięci swoją przeszłość. Dziewczyna, wychowywana po wojnie w kibucu, nosi w sobie nie tylko lęki z dzieciństwa, ale także nawarstwione braki w kontaktach społecznych i emocjonalnych. Dopiero kontakt ze swoimi wybawicielami, wsłuchanie się w fakty wcześniej niewypowiedziane, sprawia, że Hania się odmienia.
Obie narracje opowiadane naprzemiennie bardzo dobrze się ze sobą splatają. Retrospekcje wkraczają w filmową teraźniejszość, a teraźniejszość dopomina się wspomnień. Fabuła przybliża historię zwykłych-niezwykłych ludzi, którzy z silnego przekonania lub ze zwykłej przyzwoitości nie przystali na zło. To nie znaczy, że film jest tylko o nich. Sprawiedliwy pokazuje całą paletę odcieni jasnych i ciemnych charakterów. Zło nie ma jednego imienia, tak samo jak dobro. Są mniej i bardziej źli, są też dobrzy, są prawie święci. I choć w tle toczy się bezsensowna wojna, to dobro zdaje się już zwyciężać.
Film uważam za naprawdę udany i godny polecenia, nie tylko ze względu na scenariusz, napisany w pewnej części przez samo życie. Niebanalne postaci grane przez wyśmienitych aktorów (Jacek Barciak, Maja Komorowska, Olgierd Łukaszewicz i inni) pokazują różnorodność ludzkich charakterów i postaw moralnych, nawet w tak kameralnej przestrzeni, jaka została zarysowana okiem kamery. Na szczególne wyróżnienie, wydaje mi się, zasługuje rola Dziuni grana przez Katarzynę Dąbrowską. Mam nadzieję, że wspaniała gra aktorska, głos oraz uroda zostaną docenione na festiwalach.
Szczególnie przemówiła do mnie także ścieżka dźwiękowa filmu. W znacznej mierze retrospekcje wypełnia żydowska muzyka, ta tęskniąca i dobroduszna, jeszcze rodem ze Skrzypka na dachu. Efemeryczne dźwięki muzyki ulatują w filmie niczym żydowskie dusze pozbawione przez oprawców ciał.
Film naprawdę polecam i dziwię się jednocześnie, że grają go tylko w studyjnych kinach.
***
Sprawiedliwy, reż. M. Szczerbic, Polska 2015.
W Tarnowie powraca Festiwal Filmowy „Vitea Valor” („Wartość Życia”). Hasłem przewodnim i...
Zapraszamy na cykl katolickich audycji internetowych dla dzieci składający się z 12...
Święty Jan Bosko w turyńskiej dzielnicy Valdocco stworzył dla ubogich chłopców prawdziwy...
„Dziś idę walczyć, mamo – jedyny taki koncert” Stowarzyszenie MuzaDei zaprasza na...
Strefa Chwały Festiwal rozpocznie się już za kilkanaście dni. Od 27 czerwca Stary Sącz...
Oj, co za farmazony. "Nie można być równocześnie hindusem, muzułmaninem, chrześcijaninem...
"Chłopiec tłumaczył się tym, że kucharz był tak zły, że i jego zaraził złem", kucharz na...
"W 1952 roku Alicja zdała maturę i zaczęła pracować jako nauczycielka w wiosce Banie. Po...
Sceneria żyjącej i martwej Łodzi stała się przestrzenią, w której Aleksandra Adamczuk...
Postanowiłam przełamać tabu i wlać łyżkę dziegdziu do tej beczki miodu niekończących się...
Dlaczego wieszamy na choinkach w święta anielskie włosy? Na to pytanie Bruno Ferrero z...
Antologia jest niewielkim wyborem tekstów z różnorakich publikacji, wystąpień,...
Jak dobrze i mądrze budować relację z nastolatkami? Jak dojrzale rozmawiać z tymi,...
W tej książce czytelnik znajdzie 365 krótkich opowiadań. Jedna taka historia na dzień to...
Opowiadania Bruno Ferrero w sposób obrazowy i czuły ukazują różne sytuacje, a ich...
To kolejna książka z opowiadaniami Bruna Ferrero, która pomaga wejść w świat wiary...
Książka z opowiadaniami świątecznymi powstała, aby towarzyszyć nam w najmilszym i...
Ksiądz Bosko na polecenie papieża Piusa IX, spisał dzieje pierwszych 40 lat swego życia....
Antologia jest niewielkim wyborem tekstów z różnorakich publikacji, wystąpień,...
Dzieje św. Jana Bosko w pigułce ‒ tak można opisać tę bardzo syntetyczną biografię...
Ta książka jest biografią św. Jana Bosko: od urodzenia, przez trudne lata dojrzewania,...
Książka ta nie jest biografią Księdza Bosko, lecz zbiorem faktów i wyjątkowych dokumentów...
Albumowe wydanie biografii św. Jana Bosko zawierające zdjęcia archiwalne Świętego. Po...
Ta książka jest biografią św. Jana Bosko: od urodzenia, przez trudne lata dojrzewania,...
W książce "Bohaterska Piątka", którą ponownie oddajemy w ręce czytelników, ks. Leon...
"Do Canossy i z powrotem" to zbiór ciekawostek i dykteryjek zaczerpniętych z dwóch...
Rozważania drogi krzyżowej dla zabieganych, niecierpliwych i szukających pokoju serca
Opowiadania Bruno Ferrero w sposób obrazowy i czuły ukazują różne sytuacje, a ich...
Zbiór 133 ćwiczeń teatralnych, które w wielu sytuacjach mogą służyć także jako ćwiczenia...
Książeczka zawiera krótkie opowiadania dla ducha i kilka myśli - maleńkie pigułki...
Z serii ilustrowanych książek zawierających małe opowieści oraz refleksje i sentencje....
Opowiadania Bruno Ferrero w sposób obrazowy i czuły ukazują różne sytuacje, a ich...
Książka jest zbiorem opowiadań na poszczególne dni adwentu i w ten sposób przygotowuje do...
Bohaterowie tomiku ciągle się czegoś uczą. Czasami przypominają sobie, że mają serce,...
365 krótkich opowiadań, historii i złotych myśli, które dotychczas były porozrzucane po...
Dodaj nową odpowiedź