August Hlond – salezjanin, prymas, prorok

Kapłan

Święcenia kapłańskie August Hlond przyjął 23 września 1905 r. w kościele sióstr wizytek w Krakowie z rąk bpa Anatola Nowaka. Przełożony inspektorii austriacko-węgierskiej ks. Emanuel Manassero powierzył nowo wyświęconemu kapłanowi kierownictwo duchowe w Schronisku im. księcia Aleksandra Lubomirskiego w Krakowie dla chłopców w wieku od 8 do 15 lat. W tym samym czasie ks. Hlond zaczął studiować literaturę polską i niemiecką na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1907 r. powierzono mu założenie nowego ośrodka salezjańskiego w Przemyślu, gdzie bp Józef Sebastian Pelczar ofiarował Zgromadzeniu Salezjańskiemu w wieczystą dzierżawę skromny budynek z niewielką działką w robotniczej dzielnicy Zasanie. Z tego powodu ks. Hlond kontynuował studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, ale już dwa lata później, latem 1909 r., został mianowany dyrektorem nowego domu w Wiedniu, usytuowanego w dzielnicy zamieszkanej głównie przez robotników. Spędził tam następnych dziesięć lat, udzielając się na rzecz młodzieży męskiej. W czasie I wojny światowej, wraz z innymi salezjanami, prowadził wielką akcję humanitarną na rzecz ubogich młodych ludzi. Działalność ta wzbudzała podziw i uznanie władz cywilnych stolicy oraz dworu cesarskiego. W ostatnich dwóch wojny został kilkakrotnie odznaczony orderami przez władze Monarchii Naddunajskiej.

Inspektor

Ks. inspektor Emanuel Manassero i jego następca ks. Piotr Tirone często powierzali ks. Hlondowi prowadzenie rekolekcji i wygłaszanie konferencji podczas corocznych spotkań przełożonych lokalnych. Jesienią 1919 r. inspektoria austriacko-węgierska została podzielona na dwie niezależne jednostki: inspektorię polską i inspektorię niemiecko-węgierską, zaś w grudniu tego samego roku przełożony generalny ks. Paweł Albera mianował ks. Hlonda pierwszym przełożonym Inspektorii Niemiecko-Węgierskiej pw. Aniołów Stróżów z siedzibą w Wiedniu. Hlond starał się skutecznie o wzrost liczby aspirantów do życia zakonnego i kapłańskiego (w roku szkolnym 1922/23 przyjęto 395 kandydatów). Oprócz działalności na rzecz nowych powołań poświęcał się duchowemu wzrostowi współbraci. Jednym ze sposobów były rekolekcje, które prowadził osobiście, a także wizytacje kanoniczne, do których przykładał wielką wagę. Ponadto aby ożywić ducha przełożonych lokalnych, organizował dla nich co roku spotkania.

Biskup katowicki

Po ostatecznym ustaleniu granic niepodległej Polski Stolica Apostolska w 1922 r. przekształciła Delegaturę Biskupią Polskiego Górnego Śląska w Administrację Apostolską i pieczę nad nią powierzyła ks. Hlondowi. Urzędowanie rozpoczął on od organizacji urzędów centralnych i instytucji administracji, następnie powiększył sieć dekanatów i parafii. Zajął się budową kościoła katedralnego i budynków przeznaczonych na kurię i seminarium duchowne. W trosce o staranne przygotowanie teologiczne przyszłych księży założył seminarium diecezjalne i ulokował je w Krakowie, pragnąc, aby seminarzyści mogli studiować na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1923 r. założył wydawnictwo Księgarnia św. Jacka, tygodnik katolicki „Gość Niedzielny” i „Mały Gość Niedzielny” dla dzieci, a dwa lata później również tygodnik „Sonntagsbote” dla katolików niemieckojęzycznych. W 1925 r. przygotował uroczystą koronację cudownego obrazu Matki Bożej w Piekarach Śląskich.

Po podpisaniu konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską (1925 r.) papież Pius XI przeorganizował metropolie i diecezje w Polsce. Z terenów Administracji Apostolskiej Polskiego Górnego Śląska i Generalnego Wikariatu Śląska Cieszyńskiego utworzył w Katowicach diecezję, a ks. Hlonda mianował jej pierwszym biskupem. Dnia 3 stycznia 1926 w katowickiej prokatedrze Świętych Piotra i Pawła ks. Hlond przyjął sakrę biskupią z rąk kard. Aleksandra Kakowskiego, metropolity warszawskiego. Już jako ordynariusz erygował 22 stycznia 1926 r. kapitułę katedralną w Katowicach i powołał diecezjalny organ „Wiadomości Diecezjalne”.

Twitter